DHCP (Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü) Nedir?
Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü olarak da bilinen DHCP – Dynamic Host Configuration Protocol, IP adreslerinin bir ağ içerisindeki dağıtımı için otomatik ve merkezi bir yönetim sağlar. Ayrıca cihazdaki ağ geçidini, alt ağ maskesini ve DNS sunucusu bilgilerini yapılandırmak için de tercih edilir.
DHCP Neler Sağlar?
Herhangi bir cihazla bir bilgisayar veya bir ağa bağlandığınızda cihazınızı o ağda iletişim kurmak için uygun şekilde yapılandırılmalısınız. DHCP, bu yapılandırmayı otomatik bir şekilde gerçekleştirmeye olanak tanımaktadır. Bu sayede de;
- Bilgisayarlar,
- Akıllı telefonlar,
- Oyun konsolları gibi cihazlarda sıklıkla kullanılmaktadır. DHCP’yi bir ağa bağlanan her cihazda görmenin mümkün olduğunu söyleyebiliriz.
DHCP’nin otomatik atadığı IP adreslerinin dinamik olması nedeniyle, elle atanan statik IP adreslerinin aksine iki cihazın birden aynı IP’ye sahip olması düşük bir olasılıktır. DHCP kullanmak, bir ağı yönetmeyi kolaylaştırır. Yönetim açısından bakarsak, ağdaki her cihaz, varsayılan ağ ayarlarından başka bir şeye gerek duymadan özgün bir IP adresi alabilir. Zira bu ağın ayarları, protokol sayesinde otomatik olarak bir adres almak üzere ayarlanmıştır. Bunun alternatifinin ağdaki her cihaza elle adres atamak olduğunu düşünürsek DHCP’nin farkını daha iyi görebiliriz.
Bu cihazlar IP adreslerini otomatik bir şekilde alabilmeleri sebebiyle bir ağdan diğerine kolaylıkla geçebilir ve her seferinde otomatik bir IP adresi almaları mümkündür. Bu da özellikle mobil cihazlarla yaptığınız ağ bağlantılarında yardımcı olur.
DHCP Kavramları
Bu kavramlar şu şekilde listelendirilmektedir;
- DHCP sunucusu: DHCP hizmetiyle çalışan herhangi bir bilgisayar, DHCP Sunucusu olarak bilinir.
- DHCP istemcisi: DHCP ayarlarının etkinleştirildiği herhangi bir bilgisayar, DHCP İstemcisi cihaz olarak bilinir.
- Kapsam: Bir DHCP sunucusunun DHCP istemcilerine kiralayabileceği bir dizi IP adresidir.
- Süper kapsam: Aynı fiziksel alt ağ üzerinde birden çok mantıksal IP alt ağını desteklemek için kullanılan bir yönetimsel kapsam grubu. Süper kapsamlar, üye kapsamların bir listesini içerir.
- Kiralama: DHCP sunucusu tarafından belirlenen bir süre için bir istemci bilgisayar, dinamik olarak atanmış bir IP adresi kiralayabilir. Kira süresi, kiralamanın ne zaman sona ereceğini ve istemci cihazın DHCP sunucusundan kiralayarak kullandığı IP’yi ne sıklıkla yenilemesi gerektiğini belirler.
- Dışlama aralığı: Bu aralıkta listelenen herhangi bir IP adresi, DHCP sunucusu tarafından herhangi bir DHCP istemcisine sunulmaz.
- Rezervasyon: DHCP sunucusundan istemciye kalıcı bir adres kiralama ataması oluşturur. Rezervasyonlar, alt ağdaki donanım aygıtlarının sürekli aynı IP adresini kullanabilmesine zemin hazırlar.
DHCP Nasıl Çalışır?
Bir DHCP sunucusu, benzersiz IP adresleri vermesine ek olarak diğer ağ bilgilerini otomatik bir şekilde yapılandırır. Evler ve küçük işletmeler için DHCP sunucusu görevini yönlendirici (router) üstlenir. Büyük ağlardan bahsettiğimizde ise tek bir bilgisayarın bu rolü alacağını söyleyebiliriz.
Bu protokolün çalışması için gerekenler şu şekilde listelenebilir;
- Cihaz (istemci),
- Ana bilgisayar,
- IP adresi.
Ana bilgisayar, ağ üzerinde iletişim kurabilmesi amacıyla uygun bir IP adresi atar. Bir cihazı açıp DHCP sunucusu olan bir ağa bağladığınızda, sunucuya “DHCPDISCOVER” diye kodlanmış bir istek gönderilmesini sağlamış olursunuz. DISCOVER, DHCP sunucusuna ulaşır. Bu aşamadan sonra sunucu, istemci cihazın kullanabileceği bir IP adresini tutar. Daha sonra bu adresi bir “DHCPOFFER” paketi aracılığıyla istemciye ulaştırır.
Seçilen IP adresi teklif edildikten sonra istemci cihaz, DHCP sunucusuna bir “DHCPREQUEST” paketi ile yanıt vererek bu IP’yi kabul eder. Ardından sunucu, cihazın belirli bir IP adresine sahip olduğunu doğrulamak ve yeni bir adres almadan önce cihazın mevcut adresi kullanabileceği süreyi belirlemek için bir “ACK” gönderir.
Peki olur da bu IP adresinin uygun olmadığı anlaşılırsa ne oluyor? Böyle bir durumda sunucu, istemci cihazın teklif edilmiş IP adresine sahip olamayacağına karar verir ve ona bir “NACK” gönderir. Kısaca DHCP, dinamik IP adresleri atama işlemini otomatize ederek birçok istemcinin bir ağ bağlantısında sağlıklı bir iletişim kurabilmesini kolaylaştırır diyebiliriz.
