Dijital Ebeveynlik Kavramı Nedir?
Günümüzde teknolojinin hızlı bir şekilde gelişmesiyle iletişim ve etkileşim araçları da sürekli bir değişim halindedir. Kolay kullanımı ve avantajları fazla olan bu yeni iletişim araçlarının yaygınlaşması da kaçınılmaz olmuştur. Şimdilerde ebeveynlerin sorumlulukları da bir hayli artış göstermektedir. Çocukların hem bugünü yaşamaları hem de geçmişine dair birtakım bilgi ve ebeveyn tecrübeleri ile geleceğini şekillendirmeleri çok önemlidir. Burada en büyük sorumluluk ise ebeveynlere düşmektedir.
Dijital Ebeveynlik Kavramı Nedir?
Teknolojinin bu denli gelişim göstermesi çocukların çok küçük yaşlarda teknoloji ile ilgilenmesine neden olmaktadır. Günümüzde bazen ebeveynlerin bile bilmediği birçok özelliği çocuklar bilir hale gelmiştir. Teknolojinin çocukların gelişimine sağladığı birtakım yararları olsa da gelişimlerini olumsuz etkileyecek etkenleri de vardır. Çocukların gelişmesinde önemli rol oynayan duygusal, fiziksel, zihinsel, psikolojik ve hatta sosyal açıdan pek çok etken vardır.
Ebeveynlerin; bu etkenlerin çocukların dünyası için bir yol gösterici olabilmesi ve doğru ve etkili teknoloji kullanımı ile birlikte teknolojinin yararlı yönlerini çocuğa gösterebilmesi çok önemlidir. Bu doğrultuda ebeveynlerin sahip olması gereken özellikler arasına yeni bir tanesi de eklenmiştir. “Dijital Ebeveynlik” kavramı özellikle son yıllarda sıkça karşılaşılan ve her ebeveynin sahip olması gereken özelliklerden biridir.
Dijital Ebeveynlik Neden Gereklidir?
Dijital ebeveynlik çocuklar gelişirken teknolojinin yarar sağladığı taraflarından yararlanıp, risk oluşturabilecek ve çocukların gelişimlerine zararlı etkilerde bulunacak yönlerinden uzak durmasını sağlar. Dijital ebeveynlik sağlıklı nesillerin yetiştirilebilmesi açısından günümüz ebeveynlerinin sorumluluklarından en önemlileri arasında yerini almaktadır. Ebeveynlerin dijital ebeveyn olabilmesi için bazı bilgi ve donanımlara sahip olması gerekmektedir. Bu bilgi ve donanımlardan bazıları şu şekildedir:
- Dijital dünyanın getirdiği yeniliklere ve değişimlere karşı gelmemeleri,
- En basit düzeyde olsa bile teknolojik cihazların kullanımına ve sağladığı avantajlara dair bir takım bilgiye sahip olmaları,
- Sonu olmayan bir dünya olan dijitalin getirebileceği zarar ve risklerin farkında olmaları,
- Çocuklarını dijitalin oluşturabileceği risklerden koruyabilmeleri,
- Çocuklar küçük yaşlardan itibaren birer taklitçidirler. Bu yüzden ebeveynlerinin teknolojiyi kullanım amaçları ve şekilleri çocuklarının da davranışlarını yansıtır. Bu nedenle ebeveynler onlara dijital kullanımında rol model olabilmelidirler.
- Kişi haklarına saygı duyabilen ve çocuğunun da bu haklara saygı duymasını isteyen anne ve babalar dijital ebeveyn olmak için gerekli donanımlara sahiptirler.
Anne-babaların Dijital Ebeveynlik Rolleri Nelerdir?
Dijital ebeveynlik anne babalar üzerinde birtakım roller oluşturmuştur. Teknolojik cihazların çok eski bir geçmişi olmadığından ebeveynler ile çocuklar arasında dijitali kullanmak adına büyük bir farklılık vardır. Çocuklar dijital kullanmada oldukça başarılı olurken aileler bu konuda kimi zaman yetersiz kalabiliyorlar. Teknolojik gelişmelerin bu kadar yaygın olarak kullanılması beraberinde başka kavramları da getirmektedir. Dijital okuryazarlık da bu kavramlardan bir tanesidir.
En basit düzeyde teknoloji ve internet kullanımına dair bilgi sahibi olabilen ve teknolojinin gizliliklerini yerine getirerek iletişim kurabilmek dijital okuryazarlık olarak adlandırılmaktadır. Eğer ebeveynler dijital cihazların kullanımını gereksiz buluyor ve kendileri bu cihazları kullanmamayı tercih ediyorlarsa çocuklarına gerekli koruma ve bilgi aktarımını sağlayamazlar. Bu nedenle çocukların kullandığı her türlü teknoloji ürününü kullanmasalar dahi bilmeleri ve çocuklarını oradan doğabilecek risklere karşı uyarmalılardır.
Çocukların dijital kullanımına karşı davranışlarını kontrol etmeleri, internet üzerinde ne yaptıklarına dair farkındalıklarının olması çok önemlidir. Çocuklarının gelişimi sırasında ebeveynler de gelişime açık olmalılardır.
Çocukların olumsuz gelişmelerinin önüne geçmek ve gelişmelerinde teknolojinin yararlarından faydalanmak için dijital ebeveynliğin getirdiği sorumlulukları göz ardı etmemek önemlidir. Dijital ebeveynlik kavramının ne olduğuna ve bu kavrama sahip anne babaların sorumluluklarına dair bilgi sahibi olması çok daha iyi nesiller yetişmesine katkı sağlayacaktır.
