Ekran Bağımlılığı Nedir, Belirtileri ve Zararları Nelerdir?

Teknolojik cihazların giderek artması ve çok erken yaşlarda ekranlara maruz kalmak beraberinde çeşitli hastalıklara neden olmaktadır. Ekran bağımlılığı çok fazla cihaz ekranına bakmayı ifade eden bir tür rahatsızlıktır. Bu durum engellenmezse ilerleyen zamanlarda ciddi problemlere yol açabilir.

Ekran Bağımlılığı Nedir?

Ekran bağımlılığı, küçük yaş grubundaki çocukların çeşitli nedenlerle maruz bırakıldıkları telefon, tablet, televizyon gibi teknolojik cihazların ekranına bakma bağımlılığını ifade eder. Ebeveynler tarafından yemek yedirme, oyalamak, ağlamasını susturmak ya da başka türlü sebeplerden dolayı çocukların teknolojik cihazlara bakma alışkanlıkları artmaktadır. Ekran bağımlılığı çok küçük yaşlarda başlasa bile genç ve yetişkin bireylerde de görülen bir durumdur. Televizyon, bilgisayar ya da tablet ekranına çok uzun süre bakmak, bildirim gelmese bile telefonu kontrol etmek, sosyal medyada geçirilen zamanın fazla olmasından kaynaklı yapılması gereken işleri aksatmak gibi pek çok durum ekran bağımlılığını gösterir. Dış dünya ile olan bağlantılarını tamamen kapatarak sadece sanal ortamlarda vakit geçirmek kişilerin fiziksel, ruhsal ya da sosyal sorunlara maruz kalmasına neden olur. Kişilerin sürekli teknolojik cihazlarla ilgilenmesi, telefonundan uzun süre uzak kalamaması ya da kendisini ekran önünden uzak tutamaması gibi durumlar ekran bağımlılığının en bariz işaretlerinden biridir. Genç ve yetişkin bireylerde ekran bağımlılığı çeşitli sağlık sorunlarına yol açarken en büyük problemler küçük yaştaki çocuklarda görülmektedir. Küçük yaşlarda başlayan ekran bağımlılığı çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerini olumsuz yönde etkilerken dil-konuşma, motor becerisi, davranış bozukluğu, yaratıcı düşünme ya da sosyal faaliyetlerde bulunma gibi pek çok problemi de beraberinde getirir.

Ekran Bağımlılığı Belirtiler Nelerdir?

Özellikle küçük yaştaki çocuklarda çeşitli sorunlara neden olan ekran bağımlılığı genç ve yetişkin bireylerde de görülmektedir. Ekran bağımlılığı bulunan bireylerde görülen belirtilerden bazıları şu şekildedir:

• Yemek yedirme, sakinleştirme, ağlamasını susturma gibi durumlarda verilen teknolojik cihazlar daha sonra bu cihazlar olmadan yemek yememe ya da telefon istediklerinde ağlama krizleri yaşama gibi sorunlara neden olur.
• Çok uzun süre ekran başında vakit geçiren bireylerin sosyal yaşamları olumsuz etkilenir. Dış dünyaya olan ilgi ve merak giderek azalır. Ekrandan uzak kalarak geçirdikleri zaman kısıtlıdır. Sosyal faaliyetlere olan ilginin azalması ve bu tür faaliyetleri yapmamak da belirtiler arasındadır.
• Ekran başında çok fazla vakit geçiren bireyler sürekli yorgun ve uykusuz hissetmeye meyillidirler.
• Sosyal medyada görülen hayatlara ilgi duyuyor, fakat kendi faaliyetlerde bulunmuyorsa bu durum da ekran bağımlılığının bir göstergesidir.
• Ekran bağımlılığı kişinin eğitim ve kariyer hayatını da etkileceğinden başarılarında yaşanan düşüklük, odaklanma güçlüğü, bilişsel yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkar.

Ekran Bağımlılığının Zararları Nelerdir?

Ekran bağımlılığı küçük yaştaki çocuklarda ciddi zararlara neden olmaktadır. Çocukların başta fiziksel rahatsızlıklar olmak üzere zihinsel, davranışsal, psikolojik ve sosyal açıdan rahatsızlıklara maruz kalabilirler. Ekran başında uzun süre vakit geçirmeleri ve sürekli ekrana bakmaktan kaynaklanan boyun, omuz ve baş ağrıları, hareketsizliğe bağlı olarak aşırı kilo alma ve eklem ağrıları gibi birçok sorun görülebilir. Uzun süre ekran ışığına maruz kalmak çocuklarda göz bozukluklarına neden açar. Ekrandan yayılan parlak mavi ışığın verdiği zararla göz tembelliği ya da görme kaybı gibi sorunlar oluşabilir. Daha az fiziksel aktivite yapmaları beden gelişimlerini ve sosyal yaşamlarını da olumsuz şekilde etkilemektedir. 

Uzun süre ekrana maruz kalan kişilerde görülen rahatsızlıklar ilerleyen yaşlarda çok daha ciddi hastalıklara neden olabilir. Ekran bağımlılığının belirtilerinin görüldüğü kişilerde bu bağımlılığı azaltmaya yönelik eylemlerde bulunulmalıdır. Aksi takdirde bireylerin hem eğitim ve kariyer süreçlerini hem de aile ve sosyal çevresi ile olan ilişkilerini büyük ölçüde etkileyecek problemler ortaya çıkabilir.