DNS Nedir? Nasıl Çalışır ve Ne İşe Yarar?

DNS (İngilizce: Domain Name System, Türkçe: Alan Adı Sistemi), internet uzayını bölümlemeye, bölümleri adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan, bilgisayar, servis, internet veya özel bir ağa bağlı herhangi bir kaynak için hiyerarşik dağıtılmış bir adlandırma sistemidir. Bu sebeple bu yazımızda sizler için DNS Nedir? Nasıl çalışır ve ne işe yarar? Sorularının cevaplarını verdik.

DNS Nedir?

İnternet ağını oluşturan her birim sadece kendine ait bir IP adresine sahiptir. Bu IP adresleri kullanıcıların kullanımı için www.site_ismi.com gibi kolay hatırlanır adreslere karşılık düşürülür. DNS sunucuları, internet adreslerinin IP adresi karşılığını kayıtlı tutmaktadır.
Katılımcı kuruluşların her birine atanmış alan adları çeşitli bilgileri ilişkilendirir. En belirgin olarak, insanlar tarafından kolayca ezberlenebilen alan adlarını, dünya çapında bilgisayar servisleri ve cihazlar için gerekli sayısal IP adreslerine çevirir (dönüştürür). DNS, çoğu internet servisinin işlevselliği için temel bir bileşendir, çünkü İnternetin temel yönetici servisidir.
1970’lerde ArpaNet günümüz ağları ile karşılaştırılamayacak kadar küçük durumdaydı ve yalnızca birkaç yüz ile ifade edilebilen sisteme hizmet veriyordu. Bu tarihlerde isimlendirme için tek noktada tutulan bir dosyanın bulunması ve diğer tüm sistemlerin bu dosyayı belli aralıklarla kendi taraflarında güncellemesi isimlendirme sorununu çözmüştür.
Adres-isim tanımlamalarını içeren HOSTS.TXT dosyası SRI tarafından SRI-NIC (Stanford Research Institute – Network Information Center) adında bir bilgisayar üzerinde tutulmaktaydı. Bu dosya her adrese bir isim karşılık gelecek şekilde düzenlenmiştir. Arpanet üzerindeki yeni isim tanımlamaları ve değişiklikleri SRI’ya gönderilen e-postalar aracılığı ile yapılıyor ve HOSTS.TXT’in kopyası File Transfer Protocol ile alınıyordu.
Arpanet üzerinde TCP/IP kullanımına paralel olarak ortaya çıkan bağlantı patlaması, isim çözümü için birçok sunucuda ve her bilgisayara özgün bir isim atanmasında problemler yaşanmaktaydı. Ayrıca yalnızca isim çözümlenmesi için oldukça yüksek miktarda bant genişliği harcanmaktaydı. Buna rağmen kullanılan isim veritabanlarının uyumlu olması her zaman sağlanamamaktaydı.
Bu durumun ortaya çıkmasından sonra Arpanet daha ölçeklenebilir bir isim çözümleme yapısı için araştırmalara başladı. Paul Mockapetris bu işle görevlendirildi. Mockapetris 1984 yılında Domain Name System (DNS)’i tanımlayan RFC 882 ve RFC 883’ü yayınladı. Bunlar daha sonra hâlen geçerli olan RFC 1034 ve RFC 1035 tarafından güncellendiler.

DNS Nasıl Çalışır?

DNS, sunucu ve çözümleyici isimli faktörler arasında çalışır. Burada sunucular, IP adresi bilgilerini korurlar. Çözümleyiciler ise DNS isterler. DNS veri tabanına manuel bir şekilde kayıtlar girilir. Bunlar ilk ülkelere sonra diğer alt bölümlere ayrılırlar. Türkiye için bu “tr” ve Birleşik Krallık için “uk” gibi. Daha sonra bunlar top level domainlere ayrılırlar. Örneğin; “.com” ticari kuruluşlar için, “.gov” hükumet kuruluşları için, “.edu” eğitim kurumları için alt bölümlerdir. ABD hariç bütün ülkelerin kendi kodu vardır ve alt alanlar o kod ile bitmektedirler. ABD bu sistemin mucidi ülke olduğu için o, ülke kodu kullanmaz. Türkiye’de bir hükumet kuruluşu “.gov.tr” şeklinde biter. Her ülke kendi ISO3166 kodu ile bitirir. Yani alan adlarının belli bir kuralı vardır, isteyen istediği alan adını alamaz.

DNS Nasıl ve Neden Değiştirilir?

Bazen mevcut olan DNS ayarlarınız ile internet üzerinde bulunan her siteye giremeyebilirsiniz. Bu gibi durumlarda da DNS değiştirmek isteyebilirsiniz. Bu değiştirme işlemini DNS kayıtlarından yapabilirsiniz fakat Android, Windows ve IOS için DNS değiştirme işlemleri birbirlerinden farklıdırlar. Bu değiştirme ile bilgisayarınızın ya da telefonunuzun DNS’ini değiştirirsiniz. DNS değiştirmenin bir diğer sebebi de hız ve güvenliği artırmaktır. Böylece daha hızlı ve güvenli bir internet bağlantısı elde edebilirsiniz. Bir başka sebep ise istenmeyen içeriklerin engellenmesidir. DNS kayıtları ile adult içerikleri engelleyebilirsiniz. Ayrıca Türkiye’de zaman zaman BTK, DNS üzerinden bazı internet sitelerine erişimi mahkeme kararı ile engellenebilir.